DOĞUŞTAN VAJİNA YOKLUĞU CİNSELLİK VE ANNELİĞİ ENGELLİYOR
Doğuştan vajen yokluğu hangi nedenlerle ortaya çıkabilir?
Yılda 120 kız çocuğu vajinasız doğuyor
Anne karnında çocuğun cinsel organlarının erkek ya da kadın yönünde gelişimini belirleyen genetik yapıdır. Doğum sonrası bebek muayenesinin yetersizliği nedeniyle anlaşılmayan vajen yokluğu ciddi bir sağlık sorunudur. Türkiye’de yılda yaklaşık 120 bebek vajensiz dünyaya gelmektedir. Doğumsal bir hastalık olan vajen yokluğu, yaklaşık 3000 ila 5000 kız çocuğundan birinde görülmektedir. Bubozukluklar, kız çocuklarında iç genital yapıların oluşumunu sağlayan ve “Müller Kanalı” adı verilen yapının gelişim sorunları sonucu ortaya çıkar.
Gebelikte ilaç kullanımı vajen yokluğunda önemli bir neden
Vajen yokluğu genetikten çok, çoğunlukla gebelik sırasında annenin geçirdiği bir hastalık ya da aldığı ilaçlar nedeniyle ortaya çıkan bir durumdur. Vajen, özellikle de vajenin üst bölümü tamamen veya kısmen gelişmemiş olabilir. Vajen yokluğunda genellikle dış genital görünüm, yumurtalıklar ve tüpler normaldir. Bu nedenle, meme gelişmesi ve diğer cinsel özellikler, normal kız çocuklarında olduğu gibi tamamen dişidir. Ancak, vajen yokluğunda çoğunlukla rahim ve rahim ağzı yokluğu veya ciddi rahim gelişim eksikliği de görülür. Ayrıca, bunlara çoğunlukla idrar yolu anomalileri de sıklıkla eşlik etmektedir.
Vajen yokluğu nasıl anlaşılır?
Bebek muayenesinde belirlenebilir
Bebeklik döneminde, dikkatli muayene ile rahatlıkla anlaşılabilen bir sorun olan doğuştan vajen yokluğu,yetersiz muayene ve özellikle de ailelerin bu sorun hakkında bilgi sahibi olmamaları nedeniyle çok az bir hasta grubunda erken fark edilebilmektedir. Genital anatomi ve cinsel gelişim bozuklukları konusunda,uzman ve deneyimli olan çocuk cerrahisi ve çocuk ürolojisi uzmanı, bebeklik döneminde yaptığı muayene ile vajen yokluğu sorununu kolay bir şekilde anlayabilir.
Adet görememe önemli bir belirtidir
Vücudun ve göğüslerin gelişiminde bir sorun olmadığı için vajen yokluğu, genelde ergenlik çağında adet kanamalarının başlamamasıyla anlaşılmaktadır. Geç fark edildiği için de hastaların çok önemli bir kısmı doktora başvurmakta zorlanmaktadır. Bu kişilerde her adet döneminde kapalı bir ortamda adet kanaması birikmesine bağlı ağrı ve karın içinde büyüyen kitle ortaya çıkabilir. Rahimde biriken kanın oluşturduğu kistik kitle etkisi ile ön tarafta mesaneye ve arka tarafta kalın barsağa baskı sonucu, idrar yaparken zorlanma, şiddetli kabızlık ve tetkiklerde tümöral kitle görüntüsüne neden olabilmektedir. Hatta bu nedenle başka tanılarla ameliyat olmak zorunda kalan hastalar vardır. Kız çocukları erişkin dönemlerine kadar genellikle böyle bir sorunları olduğunun farkında değildir. Ancak gelişmesi normal olan bir genç kız, adet görmeme durumunda doktora başvurduğunda durum anlaşılabilir.
Vajeni oluşmadan doğan kız çocukları cinsel ilişkiye giremez ve diğer genital organları normal bile olsa gebe kalamaz ve çocuk doğuramaz. Evliliğe kadar fark edilmeyen durumlarda, cinsel ilişkinin gerçekleşememesi nedeniyle sorun anlaşılır. Gebe kalamamak da vajina yokluğunun önemli bir belirtisidir. Yapılan tetkikler sırasında vajen yokluğu fark edilir. Bu hastalarda genellikle sağlıklı gelişmiş bir rahim bulunmadığından; adet kanının birikmesi, şişlik ve periyodik ağrılar görülmez. Bu problem, toplumda konuşulması zor olan sağlık sorunlarından biridir ve genellikle evlilik çağına kadar gizlendiği için de ciddi bir toplumsal sorun olarak ilerleyen yıllarda tekrar ortaya çıkar.
Cinsel ilişkiyi ve çocuk sahibi olmayı engellerVajen yokluğu ne zaman tedavi edilmelidir?
Şüpheli kız çocuklarında öncelikle cinsiyet belirlenir
Vajen yokluğu şüphesi olan çocuklarda kromozom analizi yapılıp, cinsiyet olarak normal olup olmadıkları araştırılmalıdır. Fizik muayenede genital bölgede vajenin olması gereken yerde hafif deri çöküntüsü vardır ya da vajen çok küçük ve derin değildir (1-2 cm’lik kör bir boşluk şeklinde). Cinsiyet belirlendikten sonra laparoskopi ile rahim ve yumurtalıkların mevcut ve normal olup olmadıklarına bakılmalıdır.
İlk adet ya da evlilik öncesi ameliyatla yapay vajina yapılır
Vajen yokluğu sorunu olan hastalarda, aktif cinsel yaşamın başlayacağı yaşlardan önce cinsel birleşmeye yetecek genişlikte ve derinlikte yapay bir vajen, cerrahi olarak yapılabilmektedir. Eğer hasta, adet kanaması olan bir rahme sahipse yapay oluşturulan vajen rahim boynuna dikilerek adet kanının dışarı çıkması sağlanır. Vajen yokluğunda en ideal cerrahi düzeltme yaşı, bebeklik döneminde tanının konulması ile birlikte adet başlamadan öncedir. Hastaların cinsel hayatlarını sürdürebilmeleri için ameliyatla, normal uzunlukta bir vajina oluşturulabilir. Uzun dönemde bunların az bir kısmı gebe kalabilmektedir. Ancak, hastaların büyük bir çoğunluğu gebe kalamamakta ya da düşük yapmaktadır. Çünkü çoğunda normal yapıda bir rahim gelişimi yoktur. Eğer rahim gelişmemişse, yapay vajen yapımı evlenme ya da cinsel birleşme öncesine ertelenebilir.
Yapay vajinalı hastalar orgazm olabilir
Vajen gelişim bozukluğu olan çocuklarda ameliyatın amacı; cinsel ilişkiyi sağlamak ve diğer üreme organları tam olarak gelişmiş hastalarda gebeliğe izin verecek bir anatomik yapı oluşturmaktır. Cerrahinin başarılı sonuç vermesi için vajenin daralmasının önlenmesi amacıyla ameliyat, ergenlik döneminde ve özellikle de aktif cinsel hayatın başlayacağı zamanda yapılmalıdır. Yapay vajen için bağırsağın kullanılması, yeni vajenin deri yerine mukoza ile kaplı olmasını sağlayacağından, doğal ve nemli bir ortam oluşturmaktadır. Bu da cinsel birleşme öncesinde nemlendirici kullanılması gereğini ortadan kaldırmaktadır. Böylelikle, gerçek bir vajinanın özellikleri oluşturulmuş olur. Deri parçası sinir dokusunun hemen üstüne dikildiği için de duygu eksikliği olmaz ve orgazm da tümüyle gerçekleşir. Bu işlem, rahim ve yumurtalıklar bulunmadığı takdirde de yapılabilir. Ancak sağlıklı cinsel ilişkinin gelişimi sağlanabilse de gebelik mümkün olamaz. İyileşme süresi 2-3 haftayı bulabilir. Hijyen ilk haftalarda çok önemlidir. Aksi takdirde enfeksiyon sonucu oluşturulan kanalda daralma görülebilir.
Yapay vajina kadını sosyal ve psikolojik yönden nasıl etkiler?
Fiziksel görünüm kadar psikoloji de önemli
Vajen yokluğu gibi cinsel gelişim bozukluğu olan hastalara başarılı tedaviler uygulanmasıyla problemler her yönüyle çözülmez. Bu fiziksel durumun psikolojik yansımaları daha ciddi boyuttadır ve cinsel fonksiyon ile ilgili sorunun ortadan kaldırılması olayın yalnızca bir yönüdür. Bu hastaların büyük bir kısmında ciddi psikososyal sıkıntılar görülebilir.
Erişkin dönemde ameliyat olanlar depresyona girebilir
Vajen yokluğu hayatın erken döneminde düzeltilmediğinde, erişkin dönemde yapılan ameliyatlar sonrası fiziksel bir sorun kalmasa bile uzun yıllar psikolojik problem ve kaygıya neden olabilir. Vajen yokluğu olan kız çocuklarında depresyon ve kaygı bozukluğu sıklıkla ortaya çıkar ve uzun bir tedavi süreci gerektirir.
Deneyimli doktor ve bilinçli muayene önemli
Vajina yokluğu tespit edilen hastaların çoğu ya çocuk yaşta ya da gençtir. Bu yaşlardaki hastaların genital organ ve cinsel yaşam ile ilgili bilgileri kısıtlıdır ve durumu anlamaları oldukça zordur. Bu nedenle, tedaviyi yapacak doktorun bu konularda mutlaka deneyimli olması gerekir. Genital anatomi ve cinsel gelişim bozuklukları konusunda, uzman ve deneyimli olan çocuk cerrahisi ve çocuk ürolojisi uzmanı, vajeni olmayan çocuklara pediatrik yaklaşım ve doğru cerrahi yöntemle vajen yokluğu sorununu kolayca çözebilir. Hasta ve ailesi tedavi seçenekleri konusunda detaylı bilgilendirilmeli ve karar sürecine aktif olarak katılmaları sağlanmalıdır. Hastaların çok hassas olduğu ve devam eden tedavi sürecinde en önemli basamaklardan birinin, sosyal destek olduğu unutulmamalıdır.
Bebek sahibi olmaları için tek şans taşıyıcı anne
Başarılı bir cinsel birleşmeye izin veren bir vajen boşluğu oluşturulan kız çocuklarının, doğal yolla bebek sahibi olması mümkün değildir. Çünkü bu hastaların çoğunda vajen yokluğuna ek olarak; yumurtalıkları var olsa bile, rahimleri çok küçük veya hiç yoktur. Evlendiklerinde çocuk sahibi olmaları için tek şansları, bebeklerinin büyüyeceği bir rahmi, yani taşıyıcı anneyi bulmaktır. Bu da oldukça travmatik bir süreçtir.
